Trong dòng chảy lịch sử, lực lượng Công an Thái Nguyên ra đời gắn liền với lịch sử dân tộc và quê hương. Ngày 14/01/1900, thực dân Pháp tách phủ Thông Hóa của tỉnh Thái Nguyên lập ra tỉnh mới là Bắc Kạn. Ngày 21/4/1965, hai tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn sáp nhập lấy tên gọi là Bắc Thái. Ngày 01/01/1997, tỉnh Bắc Kạn được tái lập theo Nghị quyết kỳ họp thứ X, Quốc hội khóa IX. Và đến ngày 01/7/2025, tỉnh Thái Nguyên và Bắc Kạn một lần nữa hợp nhất với nhau, núi tiếp núi, sông liền sông với tên gọi mới: tỉnh Thái Nguyên.
Trải qua 02 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, dưới sự lãnh đạo trực tiếp về mọi mặt của Đảng, sự đùm bọc, giúp đỡ to lớn của Nhân dân, lực lượng Công an Thái Nguyên luôn nêu cao chủ nghĩa anh hùng, tinh thần tiến công cách mạng, không ngại khó khăn gian khổ; đặt lợi ích của Tổ quốc và Nhân dân làm lý tưởng, mục tiêu cao nhất để phấn đấu. Trong những năm tháng kháng chiến đó, Công an tỉnh Thái Nguyên đã đấu tranh, triệt phá nhiều nhiều tổ chức phản động như “Đảng Tối mật”, “Đảng Hòa bình”, “Việt Nam phục quốc”, “Đại Nam quốc dân”…; bóc gỡ hàng chục cơ sở, bắt giữ, xử lý nhiều tên gián điệp, điển hình như: Tiêu diệt và bắt gọn toán gián điệp biệt kích hỗn hợp của đế quốc Mỹ nhảy dù xuống thị trấn Phủ Thông gồm 6 tên, thu giữ nhiều vũ khí và phương tiện; tiêu diệt hơn 100 tên phỉ, bắt hàng trăm tên và triệt xóa sào huyệt của chúng. Đập tan các tổ chức phản động như: “Liên minh vô sản toàn cầu”, “Trung dân cứu nước”, “Đảng gươm thiêng ái quốc”, “Hội nông dân liên hiệp Việt Nam” v.v…

Cán bộ, chiến sỹ Công an tỉnh Thái Nguyên và Nhân dân tham gia cứu người, cứu tài sản bị máy bay của không quân đế quốc Mỹ ném bom tàn phá, năm 1965.

Đồng thời, bảo vệ tuyệt đối an toàn Bác Hồ và các đồng chí Lãnh đạo Đảng, Nhà nước về thăm và làm việc tại Thái Nguyên; bảo vệ các công trình kinh tế trọng điểm như: Khu công nghiệp gang thép Thái Nguyên, đường sắt Đông Anh - Quan Triều, thuỷ nông Hồ Núi Cốc; triệt xoá các ổ nhóm tội phạm nguy hiểm, đặc biệt là tội phạm có tổ chức; đẩy mạnh phong trào bảo vệ trị an thời chiến, triệt để thực hiện phòng không sơ tán, hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại do bom đạn giặc Mỹ gây ra... Lực lượng Công an Thái Nguyên đã có 211 đồng chí lên đường chi viện cho an ninh miền Nam và an ninh các nước bạn Lào, Campuchia. Trong đó, 17 đồng chí đã anh dũng hi sinh và nhiều đồng chí khác để lại một phần xương máu tại các chiến trường, góp phần cùng với quân và dân cả nước làm nên Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng ở miền Nam, thống nhất đất nước.

Thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, đồng chí Nông Đức Mạnh - Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Thái gắn Huân chương Hồ Chí Minh lên Lá cờ truyền thống của lực lượng Công an Bắc Thái, năm 1985.

Cùng với cả nước, tỉnh Thái Nguyên đang vươn lên khẳng định vai trò là trung tâm vùng trung du, miền núi phía Bắc, cực tăng trưởng của vùng Thủ đô Hà Nội, điểm sáng trong thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội… Bên cạnh những điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, tỉnh Thái Nguyên cũng phải đối mặt với những tác động mặt trái của kinh tế thị trường và những vấn đề tiềm ẩn phát sinh phức tạp về ANTT. Xuất phát từ tình hình thực tiễn, Công an tỉnh đã chủ động tham mưu với Tỉnh ủy, UBND tỉnh đề ra nhiều chủ trương, giải pháp, bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp giữa phát triển kinh tế, xã hội đi đôi với giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Kịp thời phát hiện, đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản động; giải quyết có hiệu quả những vấn đề phát sinh trong an ninh dân tộc, tôn giáo, các vụ tranh chấp, khiếu kiện, không để hình thành “điểm nóng” về an ninh trật tự. Đảm bảo an ninh trên các lĩnh vực văn hóa, tư tưởng, chính trị nội bộ, an ninh kinh tế, đối ngoại, an ninh mạng, an ninh thông tin truyền thông; phát hiện, ngăn chặn, xử lý các tổ chức tự xưng, “tà đạo”, “đạo lạ”; đấu tranh, xóa bỏ hoàn toàn “tổ chức bất hợp pháp Dương Văn Minh”.

Đồng chí Nguyễn Thị Bình - Phó Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trao tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng Vũ trang nhân dân thời kỳ đổi mới cho Phòng Bảo vệ chính trị IV, Công an tỉnh Thái Nguyên, năm 1998.

Trên mặt trận đấu tranh phòng, chống tội phạm, tệ nạn xã hội, lực lượng Công an đã triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, liên tục mở các đợt cao điểm tấn công trấn áp tội phạm và tệ nạn xã hội, đặc biệt là các loại tội phạm nguy hiểm, manh động, tội phạm về ma túy, tội phạm xâm phạm sở hữu, tội phạm sử dụng công nghệ cao, lừa đảo chiếm đoạt tài sản gây bức xúc trong Nhân dân. Từ khi thực hiện công cuộc đổi mới đến nay, Công an tỉnh Thái Nguyên đã mở 152 đợt cao điểm tấn công trấn áp các loại tội phạm; đấu tranh, triệt xóa trên 1.200 ổ nhóm tội phạm, tụ điểm tệ nạn xã hội; điều tra, khám phá trên 42.700 vụ phạm tội về trật tự xã hội và hàng nghìn vụ án về kinh tế, ma túy.
Nhiều băng, ổ nhóm tội phạm hình sự hoạt động có tổ chức, liều lĩnh và có vũ khí bị triệt phá. Điển hình như bắt nhóm cướp có vũ trang hoạt động liên tỉnh Cao Bằng - Thái Nguyên - Hà Nội gồm 6 tên do Trần Quốc Hương cầm đầu. Tiêu diệt nhiều tên tội phạm khét tiếng như: Hoàng Công Khanh, Nguyễn Văn Hùng, Nguyễn Văn Tiến, Nguyễn Văn Đức, Trần Cao Công, Cao Văn Sáng. Bóc gỡ đường dây 11 đối tượng chế tạo, tàng trữ, mua bán và vận chuyển trái phép 3 tấn thuốc nổ. Phá Chuyên án 312G, bắt giữ đối tượng giết người, cướp 7,7 cây vàng tại Tổ 5, phường Túc Duyên… Nhiều đường dây tội phạm về kinh tế, ma túy bị triệt xóa như: Bắt giữ Vi Nghĩa Hà cùng đồng bọn chiếm đoạt hơn 15 tỷ đồng và gây thiệt hại hơn 17 tỷ đồng của Ngân hàng cổ phần quốc tế Việt Nam chi nhánh Thái Nguyên năm 2014; làm rõ 38 đối tượng trong vụ án “Nhận hối lộ” và “Đưa hối lộ” liên quan đến hoạt động đào tạo, sát hạch và cấp giấy phép lái xe trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên năm 2024... Phá Chuyên án 213-K, bắt Nguyễn Văn Khoa và Ngọ Văn Thành, thu giữ 100 bánh hêrôin, 179 viên ma túy tổng hợp; phá Chuyên án 215-M, bắt Phạm Văn Thảo và Lê Văn Hoát, thu giữ 200 bánh hêrôin và 400 viên ma túy tổng hợp; bắt giữ nhóm đối tượng vận chuyển trái phép 198 bánh hêrôin tại địa bàn Tú Trĩ, huyện Bạch Thông v.v…

Trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Công an tỉnh Thái Nguyên luôn đặc biệt quan tâm đến công tác xây dựng Đảng, xây dựng lực lượng, hậu cần, coi đây là nhiệm vụ then chốt để xây dựng lực lượng Công an Thái Nguyên thật sự trong sạch, vững mạnh, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới. Tổ chức bộ máy tiếp tục được tinh, gọn, mạnh, đội ngũ cán bộ được cơ cấu hợp lý hơn. Đặc biệt, với quyết tâm chính trị cao nhất, Công an tỉnh đã hoàn thành khối lượng lớn công việc liên quan đến 04 đợt tinh gọn tổ chức bộ máy từ năm 2020 đến nay như: Bố trí Công an chính quy đảm nhiệm các chức danh Công an xã; thực hiện mô hình Công an địa phương 2 cấp, không tổ chức Công an cấp huyện; sáp nhập Công an tỉnh Thái Nguyên và Công an tỉnh Bắc Kạn; tiếp nhận thêm 04 nhiệm vụ mới…đảm bảo không để gián đoạn, ngắt quãng, bỏ trống địa bàn. Cơ sở vật chất, trang thiết bị luôn được quan tâm, đầu tư, xây dựng từng bước hoàn thiện, nhất là Công an cấp xã. Với phương châm “Trọng dân, gần dân, lúc dân còn, lúc dân khó, có Công an”, lực lượng Công an xã chính quy đã chủ động nắm chắc tình hình an ninh, trật tự, kịp thời lắng nghe và giải quyết những tâm tư, nguyện vọng chính đáng của Nhân dân ngay từ đầu và tại cơ sở, góp phần giữ vững ANTT trên địa bàn.

Cùng với đó, CBCS Công an tỉnh Thái Nguyên đã phát huy vai trò tiên phong, xung kích, dũng cảm trên tuyến đầu phòng, chống dịch bệnh, thiên tai, bão lũ, cứu nạn, cứu hộ, giúp đỡ, bảo vệ tính mạng và tài sản của Nhân dân, nhất là trong đại dịch COVID-19 và cơn bão YAGI. Tổ chức hàng trăm đợt phát động chung sức vì cộng đồng và chiến dịch tình nguyện, huy động hàng nghìn lượt cán bộ, chiến sỹ, đoàn viên, thanh niên tham gia quyên góp ủng hộ, góp công, góp sức vì người nghèo, vì đồng bào nơi biên giới hải đảo, chăm sóc Mẹ Việt Nam anh hùng và gia đình chính sách, người có công với cách mạng; tiên phong tham gia các phong trào như: Chung tay xây dựng nông thôn mới, xóa nhà tạm, nhà dột nát, tạo sự lan tỏa trong toàn lực lượng, góp phần tô thắm thêm hình ảnh người chiến sỹ Công an vì nước quên thân, vì dân phục vụ.

Trên hành trình vinh quang ấy, Công an tỉnh Thái Nguyên đã có 30 cán bộ, chiến sĩ anh dũng hy sinh, hàng chục cán bộ, chiến sĩ cống hiến máu xương, để góp phần viết nên trang sử rạng rỡ của toàn lực lượng. Ghi nhận những đóng góp quan trọng đó, Công an tỉnh Thái Nguyên vinh dự được Đảng, Nhà nước tặng thưởng Huân chương Hồ Chí Minh; 04 tập thể được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; 03 cá nhân được truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Hàng trăm tập thể, cán bộ, chiến sỹ được tặng thưởng Huân chương Quân công, Huân chương Lao động, Huân chương Kháng chiến, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, Huân chương Chiến công, Cờ thi đua xuất sắc và hàng nghìn Huy chương, Bằng khen, Giấy khen các loại.

Có được kết quả trên, Công an tỉnh Thái Nguyên luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo sâu sát, trực tiếp, toàn diện của Đảng ủy Công an Trung ương, Lãnh đạo Bộ Công an, của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh; sự phối hợp, hiệp đồng của các ban, ngành, đoàn thể và sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn của Nhân dân để lực lượng Công an Thái Nguyên hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ cách mạng mà Đảng và Nhân dân giao phó.

Đại tướng Tô Lâm - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an tặng quà Công an tỉnh trong chuyến thăm và chúc Tết Công an tỉnh Thái Nguyên, ngày 19/01/2022.

Đại tướng Lương Tam Quang - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an tặng Cờ đơn vị xuất sắc trong phong trào thi đua năm 2024 của Chính phủ cho Công an tỉnh Thái Nguyên.

Đại tướng Lương Tam Quang - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Bộ trưởng Bộ Công an chụp ảnh lưu niệm với các đại biểu tại Hội nghị tổng kết công tác công an năm 2023, triển khai nhiệm vụ năm 2024 của Công an tỉnh Bắc Kạn.

Thượng tướng Trần Quốc Tỏ- Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Đảng ủy Công an Trung ương, Thứ trưởng Bộ Công an; đồng chí Phạm Hoàng Sơn- Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Thái Nguyên cùng các đại biểu dự Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại xã Thần Sa, tỉnh Thái Nguyên.

Thượng tướng Nguyễn Văn Long- Thứ trưởng Bộ Công an chúc mừng lực lượng Công an tỉnh Thái Nguyên tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Công an nhân dân Việt Nam và 20 năm Ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.

Thượng tướng Lê Văn Tuyến - Thứ trưởng Bộ Công an tặng lẵng hoa của Đảng ủy Công an Trung ương, Lãnh đạo Bộ Công an chúc mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ Công an tỉnh Thái Nguyên lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 – 2030.

Ngày 12/7/2021, tại Lễ kỷ niệm 75 năm truyền thống lực lượng An ninh nhân dân, thừa ủy quyền của Chủ tịch nước, đồng chí Nguyễn Thanh Hải - Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên trao Huân chương Chiến công hạng Nhất tặng Công an tỉnh Thái Nguyên.

Tiếp nối hành trình vinh quang 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, lực lượng Công an Thái Nguyên không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, phát huy nội lực và truyền thống; ra sức học tập, rèn luyện theo 6 điều Bác Hồ dạy CAND; hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân; chủ động, đổi mới, sáng tạo vượt qua mọi khó khăn, thử thách, nâng cao chất lượng, hiệu quả các mặt công tác; xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, củng cố thế trận an ninh nhân dân vững chắc, tạo đà cùng với tỉnh Thái Nguyên bước vào kỷ nguyên mới, hội nhập và phát triển./.