Qua tổng kết thi hành các quy định của pháp luật về lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và gần đây nhất là qua khảo sát, đánh giá thực trạng hoạt động của lực lượng dân phòng trên toàn quốc do Bộ Công an thực hiện trong năm 2020 cho thấy, hầu hết các địa phương mặc dù có thành lập lực lượng dân phòng nhưng về cơ bản đều do lực lượng bảo vệ dân phố hoặc Công an xã bán chuyên trách đảm nhiệm (một người đảm nhiệm 02 vai, đội 02 mũ). Sau gần 20 năm thi hành Luật Phòng cháy và chữa cháy, số lượng lực lượng dân phòng được thành lập mới đạt 23% so với quy định. Bên cạnh việc thực hiện nhiệm vụ phòng cháy, chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ thì nhiều địa phương còn giao cho lực lượng dân phòng thực hiện một số nhiệm vụ bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và những nhiệm vụ này có tính chất tương đồng so với nhiệm vụ của lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách. Do đó, để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật quy định về các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và để khắc phục thực trạng hiện nay trong tổ chức, hoạt động của lực lượng dân phòng, Bộ Công an đã đề xuất báo cáo và được Chính phủ nhất trí cho phép điều chỉnh lực lượng dân phòng trong dự thảo Luật này và sắp xếp với các lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách thành 01 lực lượng chung, thống nhất.

Việc sắp xếp, kiện toàn thống nhất lực lượng dân phòng cùng với lực lượng bảo vệ dân phố và Công an xã bán chuyên trách sẽ góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý nhà nước về an ninh, trật tự ở cơ sở, trong đó có công tác quản lý về phòng cháy và chữa cháy.