Tăng cường hợp tác INTERPOL về phòng, chống khai thác và mua bán khoáng sản trái phép xuyên quốc gia

Hội thảo thuộc Dự án Gaia của INTERPOL, một sáng kiến kéo dài ba năm nhằm thúc đẩy hợp tác thực thi pháp luật quốc tế trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu và suy thoái đa dạng sinh học. Dự án nhận được sự hỗ trợ của Bộ Môi trường, Hành động Khí hậu, Bảo tồn Thiên nhiên và An toàn Hạt nhân Liên bang Đức (BMUKN) thông qua Sáng kiến khí hậu quốc tế (IKI) của Chính phủ Đức. 

Tham dự Hội thảo lần này có 65 đại biểu từ các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an, các đơn vị có liên quan của Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và đại diện lãnh đạo của Công an 26 tỉnh, thành phố cùng các đại diện của Ban phòng chống tội phạm môi trường INTERPOL và các chuyên gia, nhà nghiên cứu cao cấp về địa chất của Ý và Anh. 

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thiếu tướng Lê Văn Tân, Phó Chánh Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an nhấn mạnh khoáng sản không chỉ đóng vai trò là nguồn lực phục vụ phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần quan trọng vào đảm bảo an ninh năng lượng, an ninh tài nguyên quốc gia. Tuy nhiên, đây cũng là lĩnh vực tiềm ẩn nhiều nguy cơ bị khai thác, vận chuyển trái phép, với nhiều hành vi vi phạm pháp luật có tính chất nghiêm trọng, tinh vi và ngày càng có chiều hướng móc nối, liên kết giữa các nhóm lợi ích, các tổ chức tội phạm trong và ngoài nước. Trước thực trạng này, Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã phối hợp tổ chức Hội thảo nhằm mục đích nâng cao hơn nữa hiệu quả phối hợp liên ngành và quốc tế trong đấu tranh phòng, chống tội phạm liên quan đến khoáng sản.

Cũng tại Lễ khai mạc, Thiếu tướng Hà Xuân Duy, Phó Cục trưởng Cục cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường đã chia sẻ về tình hình khai thác, vận chuyển và mua bán khoáng sản trái phép tại Việt Nam, những kết quả đã đạt được trong công tác phòng, chống vi phạm có liên quan đến lĩnh vực tài nguyên, môi trường của toàn hệ lực lượng Cảnh sát môi trường; đồng thời nêu bật công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về khai thác, mua bán khoáng sản trái phép là một trong những nhiệm vụ cấp bách và lâu dài, đòi hỏi phải có sự thống nhất trong nhận thức và hành động của các cấp, các ngành. Đây không chỉ là nhiệm vụ của một quốc gia mà là trách nhiệm của cả cộng đồng quốc tế. 

Ông Braun Sasa, Điều phối viên Dự án Gaia của INTERPOL cũng nhận định việc khai thác khoáng sản hiện đang gây ra những ảnh hưởng rất nghiêm trọng cho môi trường của chúng ta. Một quốc gia không thể đơn độc trong cuộc chiến này mà cần có sự hợp tác, hỗ trợ của cả cộng đồng quốc tế. Ông cũng bày tỏ sự vui mừng khi thời gian vừa qua INTERPOL đã luôn hỗ trợ chia sẻ thông tin, nâng cao năng lực cho các cơ quan thực thi pháp luật Việt Nam trong phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật môi trường. 

Tại Hội thảo, đại biện Ban phòng chống tội phạm môi trường INTERPOL đã giới thiệu về mạng lưới Cảnh sát toàn cầu; các công cụ và dịch của INTERPOL hỗ trợ các quốc gia phòng, chống tội phạm xuyên quốc gia nói chung cũng như tội phạm môi trường nói riêng. Theo đánh giá của INTERPOL, tội phạm môi trường có quy mô lớn thứ 3 thế giới sau tội phạm về ma túy và hàng giả với giá trị thu lợi bất chính từ 110 - 281 tỷ USD hàng năm, chủ yếu là tội phạm lâm nghiệp, khai thác trái phép khoáng sản, buôn bán động thực vật hoang dã,...; đồng thời, tội phạm môi trường cũng có liên quan đến các loại tội phạm khác như khủng bố, mua bán người, lạm dụng quyền con người, rửa tiền, trốn thuế,…

Tổ chức INTERPOL và chuyên gia các nước đã tập trung chia sẻ về tình hình các hoạt động khai thác và mua bán trái phép khoáng sản tại một số nước ở khu vực châu Phi, châu Mỹ và sông Mê Kông nhất là việc khai thác vàng, kim cương, cát; những ảnh hưởng nghiêm trọng của việc khai thác khoáng sản trái phép và việc sử dụng các hóa chất độc hại để khai khoáng với môi trường sống. Đặc biệt, chuyên gia từ các nước đã dành thời gian để giới thiệu, thảo luận với các đại biểu Việt Nam về việc ứng dụng khoa học công nghệ trong xác định các địa điểm khai thác trái phép, truy xuất nguồn gốc khoáng sản bị mua bán trái phép. 

Trong thời gian tham dự Hội thảo, các đại biểu Việt Nam đã thẳng thắn trao đổi về thực trạng tình hình vi phạm pháp luật, kết quả công tác phòng ngừa, đấu tranh với hành vi vi phạm pháp luật về khai thác, mua bán khoáng sản trái phép tại một số địa phương trọng điểm ở Việt Nam; xác định rõ những thuận lợi, khó khăn, vướng mắc và nguyên nhân trong quá trình triển khai, thực hiện. Qua đó, các đại biểu phân tích, dự báo tình hình liên quan đến công tác phòng chống tội phạm và vi phạm pháp luật về khai thác tài nguyên khoáng sản tại Việt Nam; đồng thời kiến nghị, đề xuất hoàn thiện các giải pháp về phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về tài nguyên khoáng sản; nêu các yêu cầu về nâng cao hiệu quả phòng, chống khai thác, mua bán trái phép khoáng sản xuyên quốc gia để đề nghị Ban phòng chống tội phạm môi trường INTERPOL, chuyên gia các nước hỗ trợ các cơ quan thực thi pháp luật của Việt Nam trong thời gian sắp tới, nhất là tập huấn về việc áp dụng khoa học công nghệ trong thu thập mẫu khoáng sản, truy xuất nguồn gốc khoáng sản.