Nguyên nhân chính được xác định là do điều kiện kinh tế khó khăn, người lao động không có việc làm, không có thu nhập ổn định, nhất là nhận thức pháp luật của một số người dân còn hạn chế. Nhiều người chỉ nghĩ đơn giản là ra nước ngoài lao động tích góp được tiền để gửi về phụ giúp gia đình mà không nghĩ rằng đây là hành vi vi phạm pháp luật của Việt Nam và các nước sở tại; quan trọng hơn nữa còn tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi sức khỏe và tính mạng của người lao động.
Đã hơn 1 năm quay trở lại quê hương làm ăn sinh sống sau khi xuất cảnh Trung Quốc lao động trái phép, anh Đặng Ngọc C. ở phường Phố Mới, thị xã Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh vẫn chưa hết bàng hoàng, sợ hãi. Năm 2020, kinh tế khó khăn, không đủ chi tiêu sinh hoạt gia đình, anh C. được bạn rủ xuất cảnh Trung Quốc lao động trái phép với hứa hẹn thu nhập 15-17 triệu đồng/tháng, có chỗ ăn nghỉ và bố trí việc làm ngay. Những tưởng mọi việc thuận lợi, có thể kiếm tiền gửi về cho vợ con đỡ vất vả, nhưng chỉ ngay sau khi đặt chân đến Trung Quốc, anh C. đã bị bắt giữ, đánh đập và yêu cầu tiền chuộc từ gia đình.
 |
| Chính quyền xã Đại Đồng Thành tuyên truyền, quan tâm người dân sau xuất cảnh trái phép. |
May mắn hơn anh C., năm 2023, sau khi xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc, vợ chồng anh Nguyễn Đình Đ. ở xã Đại Đồng Thành, thị xã Thuận Thành đã được làm thuê trong nhà xưởng, công việc chủ yếu lắp ráp đồ chơi trẻ em với mức lương 13 triệu/tháng/ người. Tuy nhiên, không lâu sau đó, cả hai vợ chồng bị Công an Trung Quốc kiểm tra, phát hiện không có giấy tờ hợp pháp và bị đưa vào trại tị nạn gần 03 tháng chờ xác minh để trục xuất. Trở lại quê nhà, vợ chồng anh Đ. bắt đầu xây dựng kinh tế gia đình.
Từ năm 2021 đến nay, trên địa bàn thị xã Thuận Thành có 66 trường hợp bị trao trả từ Trung Quốc, trong đó xã Đại Đồng Thành là 01 trong những xã có nhiều người xuất cảnh trái phép. Để nâng cao nhận thức người dân về các quy định của pháp luật về xuất nhập cảnh, cấp ủy, chính quyền xã Đại Đồng Thành thường xuyên tăng cường công tác tuyên truyền, đồng thời quan tâm, giúp đỡ người dân phát triển kinh tế tại địa phương.
Đồng chí Nguyễn Dũng Anh, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Đại Đồng Thành, thị xã Thuận Thành cho biết: Ngay sau khi nắm thông tin công dân địa phương bị trao trả, Ủy ban nhân dân xã cử các đoàn, hội gặp gỡ, động viên, cho họ tham gia công tác chung tại địa phương; đồng thời giúp đỡ họ xây dựng kinh tế gia đình. Cùng với đó, chính quyền xã cũng đề xuất sự hỗ trợ của Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Bắc Ninh tổ chức tuyên truyền các quy định của pháp luật về xuất nhập cảnh và hướng dẫn công dân thực hiện thủ tục đề nghị cấp hộ chiếu qua dịch vụ công ngay tại cơ sở. Các bài tuyên truyền đều được phát đều đặn, thường xuyên trên hệ thống loa truyền thanh xuống tận thôm, xóm. Qua đó để người dân nâng cao nhận thức và phát động mạnh mẽ phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
 |
| Cán bộ Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Bắc Ninh tuyên truyền các quy định của pháp luật về xuất nhập cảnh. |
Từ năm 2023 đến nay, Công an tỉnh Bắc Ninh đã tiến hành xác minh, phối hợp với cơ quan chức năng tiếp nhận trở lại 39 công dân vi phạm, không được Trung Quốc cho cư trú, trong đó có nhiều công dân bị giam giữ nhiều tháng trước khi trao trả; cùng với đó, điều tra, ra quyết định khởi tố 04 vụ, 04 đối tượng về hành vi “Tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài, ở lại nước ngoài trái phép”.
Để phòng ngừa, hạn chế mức thấp nhất tình trạng công dân xuất cảnh trái phép, Phòng Quản lý xuất nhập cảnh, Công an tỉnh Bắc Ninh thường xuyên tổ chức công tác tuyên truyền pháp luật về xuất nhập cảnh của công dân Việt Nam, trong đó tập trung một số nội dung về quy định của pháp luật về xuất nhập cảnh, chính sách xuất khẩu lao động; âm mưu, phương thức thủ đoạn của các đối tương, đường dây tổ chức đưa người đi nước ngoài trái phép; những nguy cơ rủi ro, tác hại của việc xuất cảnh trái phép, cư trú, lao động bất hợp pháp. Phát động phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, nâng cao ý thức cảnh giác của người dân về các quy định của pháp luật xuất nhập cảnh đối với công dân, những lợi ích việc xuất nhập cảnh hợp pháp, làm giảm thiểu sự tác động tiêu cực của việc xuất cảnh, nhập cảnh trái phép đối với tình hình an ninh, trật tự.
Thượng tá Trần Anh Thành, Phó trưởng Phòng Quản lý Xuất nhập cảnh, Công an tỉnh Bắc Ninh khuyến cáo: Người dân cần tìm hiểu, nâng cao nhận thức và chấp hành về xuất cảnh; có ý thức cảnh giác, nắm và nhận diện các phương thức, thủ đoạn của các đối tượng, đường dây tổ chức cho người khác xuất cảnh trái phép và những hậu quả, hệ lụy của việc xuất cảnh, trốn ở lại nước ngoài cư trú, lao động bất hợp pháp. Khi có nhu cầu xuất khẩu lao động cần liên hệ các Công ty xuất khẩu lao động uy tín, không nghe và làm theo các đối tượng môi giới, tổ chức; không tiếp tay, tham gia các hoạt động môi giới, tổ chức, đưa dẫn người khác xuất nhập cảnh trái phép.
 |
| Cán bộ Phòng Quản lý xuất nhập cảnh Công an tỉnh Bắc Ninh hướng dẫn công dân thủ tục đề nghị cấp hộ chiếu qua dịch vụ công. |
Hệ lụy của việc xuất cảnh trái phép là khôn lường, tiền mất tật mang thậm chí nhiều người đã phải đánh đổi bằng cả sinh mạng. Qua đây, mỗi người dân hãy tỉnh táo khi lựa chọn cơ hội, làm giàu trên chính quê hương mình; không để các đối tượng xấu lợi dụng rủ rê, lôi kéo. Khi phát hiện đối tượng có dấu hiệu lừa đảo dụ dỗ người xuất cảnh trái phép hãy báo ngay cho lực lượng Công an nơi gần nhất để được xử lý.